De Kromme Boom, de circulaire oes­ter­zwam­kwe­ke­rij

De oesterzwamkwekerij De Kromme Boom is niet zomaar een oesterzwamkwekerij. Ze doen ook aan crisisopvang en begeleiding, ontwenningstherapie, re-integratie in de maatschappij en zijn een sociale werkplaats. De klemtoon ligt hier duidelijk op de mens. We gingen praten met Marnix Boes, bezieler in 't kwadraat. 

Lokaal & sociaal

Wat 40 jaar begon als een azaleakwekerij waar ze iets voor mensen met problemen wilden doen, is uitgebreid naar een ‘eigenzinnig psychopedagogisch zorgproject’. Wat ze specifiek doen is niet afgebakend, zo helpen ze mensen met psychologische begeleiding en (crisis)opvang. Ze streven ernaar om iedereen ergens een plaats in het bedrijf te geven, want iedereen heeft een talent of iets waar ze goed in zijn. Ze voorzien toegepaste tewerkstelling van mensen die het moeilijk hebben op de reguliere arbeidsmarkt.

Maatwerk op mensenmaat

Bij de Kromme Boom is circulariteit troef. Ze willen zoveel mogelijk zelfvoorzienend zijn, al sinds de opstart. En dat in alle facetten van het bedrijf, zo krijgen ze veel (rest)materialen vanuit de industriële sector, vaak zijn dat gebruikte materialen of overschotten. Hun ateliers en werkplaats liggen vol met materiaal van Bombardier (fabrikant van vliegtuigen en rollend materieel), maar ook Arcelor Mittal en Volvo Cars komen hier over de vloer. Doordat ze een breed scala aan materiaal hebben, kunnen ze veel op maat maken. Zo is de vogelwering van station Gent-St-Pieters hier ontworpen en gemaakt. Maar ook de eerste fietsstallingen voor bakfietsen zijn creaties van de Kromme Boom. 

Hoe worden die oesterzwammen gekweekt?

Ze groeien op zakken waarin een substraat zit. De basis voor dat substraat is biologisch stro. In de zakken zitten kleine gaatjes en daaruit – onder invloed van licht en bij gepaste temperatuur- schieten de oesterwammen. Tussen het enten en het oogsten zit gemiddeld zo’n twee maand. De hele kweekinstallatie is door de Kromme Boom zelf gebouwd. Ze huist in de voormalige azaleakwekerij.

Het productieproces is zo toekomstgericht mogelijk gemaakt: 

• Zonnepanelen leveren energie.
• Er is een waterzuiveringssysteem: het vuile water wordt via een rietveld gerecycleerd en hergebruikt om substraat van te maken. De lavastenen in het rietveld komen van Arcelor Mittal.
• Er wordt gebruik gemaakt van een kilometerslange ondergrondse luchtopwarming en luchtrecuperatie. Ze werken met een ‘Canadese put’-systeem: de lucht wordt via ventilatie binnengetrokken en wordt gekoeld van 18°C naar 15°C, de ideale groeitemperatuur voor oesterzwammen. De warmtewisselaar recupereert koude en warmte en spaart zo op energie.
• Het substraat op basis van biologisch stro wordt ter plekke gemaakt.

Eens de oesterzwammen geplukt zijn, wordt het uitgeplukte substraat gebruikt als compost voor hun bloemen- en maïsvelden. Wat de akker produceert, dient als voeder voor eigen vee. Sinds 2021 produceert de Kromme Boom haar eigen biologisch substraat. Evident was dat niet, want het is in België zeer moeilijk om een biologische stroboer te vinden, toch wel een vereiste voor het maken van substraat. 

De voetjes van de oesterzwammen worden bij het verpakken apart gehouden en gaan naar een ander bedrijf dat ze gebruikt voor het maken van spreads. Dat hier weinig wordt weggegooid is wel duidelijk. 

Wekelijks worden hier zo'n 1.500 kg oesterzwammen geoogst. Grote kans dat je ze al gegeten hebt als je je oesterzwammen bij de supermarkt haalt. Maar je kan ze ook vinden in Groenhof, hun bloemenwinkel, net als al hun andere producten, zoals fruitsappen en confituur.

Meer weten? De Kromme Boom organiseert ook meeleefdagen, boerderijklassen en andere bezoeken.