Tech­no­lo­gie­hoofd­stad gedreven door jong talent

Gent is een echte jongerenstad. Met meer dan 84.000 studenten die hier jaarlijks aan een opleiding beginnen, bruist de stad van jeugdig enthousiasme. Maar ook op de middelbare schoolbanken kunnen we een pak (aanstromend) talent terugvinden. Samen vormen zij ‘de jeugd van tegenwoordig’. Dit jaar is voor hen een buitengewoon topjaar, want dit jaar is Gent ‘European Youth Capital’.
Naar aanleiding van deze eer spraken wij met Céline De Coninck, projectleider voor EYC, en Pieter Nachtergaele, EU Bioeconomy Youth Ambassador voor de Europese Commissie. Want verrassend genoeg zijn er toch wel een aantal linken tussen dit sociaal-maatschappelijk project en de bio-economie. 
 

Geef jongeren een plek aan die tafel

Een tijdje terug mochten de 15 ambassadeurs hun jeugdvisie over bio-economie afleveren op ‘Festival Bioeconomy Changemakers’. “Het hoofdevenement ging door in Brussel,” vertelt Pieter daarover, “met zo’n dertigtal satellietevenementen doorheen heel Europa. Daar hebben we onze 5 kernboodschappen voorgesteld. We hoorden onlangs dat er een nieuwe Europese strategie uitgeschreven zal worden, specifiek voor bio-economie en daarvoor zal onze visie als leidraad gebruikt worden. We zijn dus bijzonder blij dat we iets afgeleverd hebben waar het beleid echt rekening mee zal houden.”

Een van die boodschappen is dat jongeren gerust wat actiever mogen betrokken worden in de beslissingstrajecten. “Er zijn al een heleboel initiatieven waar jongerenparticipatie belangrijk is. Maar al te vaak blijft de bijdrage symbolisch en mogen ze in de namiddag, wanneer de echte beslissingen genomen worden, niet meer mee aan de tafel schuiven. En dat is jammer. Wanneer de eigenlijke beslissingen genomen worden, is er geen structurele inspraak meer mogelijk voor de jongeren.”

“Dat is zeer herkenbaar,” vult Céline aan. “Dat heb ik doorheen heel mijn parcours al gemerkt. Daarom wilden we het met EYC helemaal anders aanpakken. Wij ergerden ons daar allemaal al blauw aan, het zou bijzonder hypocriet zijn om jongeren nu geen inspraak te geven. In ons geval hebben we de jongeren de baas gemaakt. (lacht) We hebben een stuurgroep van jongeren tussen de 18 en 30 jaar en daar leg ik verantwoording aan af. Ik pols voortdurend of wat we doen tegemoetkomt aan de visie en de doelstellingen die we naar voren geschoven hebben. Door hen die verantwoordelijkheid te geven, merk ik dat er een ongelooflijke energie door hun rangen raast. Ze mogen zelf projecten uitwerken en vinden dat fantastisch.”

Doorheen het jaar kunnen jongeren hun hartje vullen op een van de vele activiteiten. Zo was er onlangs het ‘Groot Debat’. “Daar gaven we jongeren de middelen om zich correct te informeren en constructief te debatteren met elkaar,” zegt Céline. “Want wij zijn dus één van de vier landen waar zestienjarigen mogen stemmen voor de Europese verkiezingen. We moeten dat als een zeer groot voorrecht zien. Uiteindelijk moeten zij een belangrijke beslissing nemen en dan zijn ze maar beter goed voorbereid en geïnformeerd. Voor dat traject hebben we maar liefst 750 jongeren verzameld, wat natuurlijk een zeer mooie realisatie was.”

Jongeren de kracht geven om hun eigen verhaal te schrijven

Er zijn dus al een pak initiatieven waar jongeren bij betrokken worden. Maar hoe kunnen we hen nog meer motiveren om hun stempel te drukken op de toekomst? Voor Pieter is dat heel duidelijk: het gaat ook over een bredere verspreiding van die initiatieven. “Even heel concreet over die Bioeconomy Youth Ambassadors, wat eigenlijk an sich een zeer breed thema is. Het gaat over het gebruik van biogebaseerde grondstoffen in de economie. Die grondstoffen moeten ergens vandaag komen. Dan kom je bij de boeren en bosbouw, bijvoorbeeld. Vanuit die sectoren had niemand zich kandidaat gesteld voor het ambassadeurschap. Zulke initiatieven mogen dus gerust breder gecommuniceerd worden.”

Céline valt even terug op het cliché dat vaak naar boven gehaald wordt: ‘voor en door jongeren’. “Maar eigenlijk is dat de essentie. ‘Voor’, dat vereist een drempelverlagende mindset. En ‘door’ mag je gerust super letterlijk interpreteren. Durf die jongeren mee te nemen in de beslissingsboom en geef hen fondsen om een idee verder uit te werken. Maar dan moet er anders gekeken worden naar hoe events opgezet worden. Bij ons is dat met veel flexibiliteit. Willen er nog jongeren aansluiten met een nieuw idee twee maanden voor het event? Geen enkel probleem, wij zien dat als een mooie aanvulling. In bepaalde organisaties moet alles van tevoren bijna in steen gebeiteld staan en wordt dat letter voor letter uitgevoerd. Terwijl, die verrassing en verwondering is net zo schoon.”

Talent soigneren van de Gentse straten tot in de Europese regio

“In regio’s zoals de onze mogen we echt in onze handjes wrijven dat jongeren hier willen blijven,” zegt Céline. “Want er zijn regio’s waar jongeren een pak sneller vertrekken, kijk maar naar steden als Lublin en Tirana. Jongeren studeren daar en trekken dan naar het westen. Zo’n 20% van de 18-jarigen vertrekt daar jaarlijks, dat is een gigantisch hoog cijfer. Vaak blijven die steden dan ook steken op vlak van innovatie, omdat ze die nieuwe ideeën niet hebben van de jongeren.”

“Wij zitten zeker en vast in een luxepositie,” geeft Pieter toe. “Wij hebben zeer veel studenten dankzij onze hogere onderwijsinstellingen en die blijven ook vaak plakken, omdat het hier zo’n aangename stad is met een leuke vibe. Als ik dan kijk naar mijn ‘sector’, dan zie ik dat Gent ook toch echt wel bekend staat als de ‘Biotech Valley’. Dus voor mij is dit wel echt dé regio bij uitstek in Europa.”

Talent aantrekken en hier houden is, zonder twijfel, één van de problemen binnen de lokale economie. Maar de bal ligt daarvoor niet enkel in het kamp van het onderwijs. “Want het is niet enkel daar dat je een invloed kan hebben op jongeren,” zegt Céline. Ik kom vanuit buurtwerking waarbij we STEM-namiddagen hadden, op straat. Lekker toegankelijk! (lacht) Daar knipten we, bijvoorbeeld, vinyl om stickers van te maken voor op de brommer te plakken. Je moet natuurlijk wel een ingang vinden in hun leefwereld. Zulke initiatieven zouden meer mogen doorgaan. En dan nog, die erfenis, dat duurt soms jaren voordat zoiets aanslaat of merkbaar is in een hele generatie. Je zou daar dan ook bedrijven bij kunnen betrekken.”

“Ook binnen het onderwijs kunnen stappen genomen worden,” zegt Pieter. “Ik merk dat daar te weinig aan systeemdenken gedaan wordt. Bio-economie gaat bijvoorbeeld veel verder dan pipetjes en labo’s. We hebben niet alleen talent nodig die met de technologie aan de slag gaan, maar ook in de primaire sector. We moeten de job van boer opnieuw aantrekkelijk maken, want die gaan we altijd nodig hebben. Daarnaast, naast de boer en de laborant, hebben we ook andere profielen zoals designers nodig. Want die bio-gebaseerde producten moeten ontworpen worden, met aandacht voor aspecten zoals circulariteit. We denken te veel aan één stap binnen de levenscyclus, terwijl we net meer holistisch moeten denken en meerdere mensen betrekken in het verhaal van de bio-economie.”

Een vooruitblik

De taak van Pieter als ambassadeur zit er bijna op. “Ik vond de afgelopen twee jaar bijzonder waardevol. Vandaag heb ik een veel beter beeld van hoe de Europese Commissie werkt en wat de mogelijkheden zijn. Ik zal me dan ook verder blijven inzetten om de silo’s tussen onderzoek en beleid te doorbreken.”

Céline heeft nog wel een aantal boxen af te vinken. “Tegen het einde van het jaar willen we 150 verhalen verzamelen. Verhalen van jongeren over kritisch burgerschap, mentaal welzijn, armoede, leven in de stad, enz. Kortom, verhalen die je normaal gezien niet zou horen. In de tussentijd staan er nog tal van leuke activiteiten op de agenda. Kom je ook af?”