'Ondernemen wordt over­ge­ro­man­ti­seerd. Net daarom is de podcast Rotdag zo relevant'

Ondernemen is zoeken, schakelen en reageren. Een mentaal spel waarvoor je elke dag op scherp moet staan. Maar wat als het plots toch minder loopt dan gepland? Hoe ga je daar dan mee om als ondernemer en als mens?

We vroegen het drie Gentse ondernemers en lieten hun getuigenissen beluisteren door Tom Van Damme, businesscoach bij Gentrepreneur en zelf ook ondernemer. 'Het is goed dat de Stad Gent dit doet, want ondernemerschap wordt vandaag nogal overgeromantiseerd door alle aandacht die het krijgt. Toch is het dat allerminst. Het is keihard werken door mensen die gepassioneerd zijn door wat ze doen. Ondernemen is los van het resultaat vooral een persoonlijke groei. En wanneer groei je het best? Wanneer je jezelf kwetsbaar openstelt. Net daarom is dit een superbelangrijke podcast voor ondernemers.'

Hallo Tom, je werkte mee aan de podcast Rotdag, een initiatief van de Stad Gent met verhalen van en voor ondernemers over die momenten waarop het net iets moeilijker gaat dan verwacht. Waarom werkte je graag mee aan dit project?

Ik vind het superbelangrijk dat jullie dit initiatief genomen hebben. Waarom? Omdat ondernemerschap vandaag nogal overgeromantiseerd wordt. Pas op, het is goed dat er veel aandacht voor is en dat men dat op een positieve manier brengt, dat is ooit anders geweest. Maar ondernemen is een traject van hoogtes en laagtes. Het is dus van belang dat we ook de moeilijkere verhalen te horen krijgen als ondernemer. Want dat is de harde realiteit van ondernemen. Je staat er als ondernemer alleen voor als je ziek wordt, failliet gaat of dreigt te gaan, enzovoort. Niemand gaat het voor je oplossen. Als ondernemer moet je dus wel positief in het leven staan en dat is een mindset die niet evident is. Net daarom is deze podcast heel interessant want niet veel mensen praten graag over de dingen die niet goed lopen. Dan kruipen ze letterlijk onder de radar en dat is gevaarlijk, zeker als het echt dreigt mis te lopen. Als je er dan niet in slaagt om met mensen te spreken, gebeuren er jammer genoeg nog te vaak accidenten. Dat is tragisch, net omdat elk traject uniek is. Je mag en kan jezelf als ondernemer niet vergelijken met anderen. Iedereen doet het op zijn manier en tempo. Op dat vlak is ondernemen een persoonlijke groei. Zelfs als dat ondernemen op zich niet tot succes leidt, leert het je altijd wel iets.

Waarom is de Stad Gent bij jou uitgekomen als expert? 

Ik heb al een hele carrière achter de rug. Van verkoper van planten en bloemen op tuinbeurzen tot muzikant, manager in een bouwhandel, mede-eigenaar van een hotel aan de luchthaven of een loopbaan bij Upgrade Estate. En momenteel rond ik een job af bij de UGent waar ik 6 jaar lang student-ondernemers en onderzoekers coachte. Tijdens die periode ben ik letterlijk met honderden aspirant-ondernemers aan de slag gegaan. Een heel toffe job die heel breed ging. Ik begeleid er studenten en onderzoekers die bezig zijn met ondernemingen die reiken van handel en diensten, over software en AI, tot studenten die zich focussen op productontwikkeling of biotech. 

Concreet bestaat mijn taak eruit hen een spiegel voor te houden vanuit mijn eigen ervaringen als ondernemer. Met die bedenking dat ik natuurlijk ook niet de waarheid in pacht heb. Ik probeer die studenten vooral op weg te helpen door ze de juiste tools en contacten aan te reiken. Daarbij heb ik mijn netwerk van andere ondernemers, overheden, of wat er nodig is altijd actief ingezet. Het samenbrengen van mensen is waar ik sterk in ben en in geloof. Als mijn dag gekomen is, zou de zin 'connecting the dots' zeker op mijn grafsteen passen. Ik probeer mensen altijd centraal te stellen, in hun kracht te stellen en ze te doen geloven dat ze het kunnen door vrij te denken en associaties te maken zodat ze op pistes komen waaraan ze voorheen nog niet gedacht hadden. 

Waren de problemen en zorgen van de ondernemers in de podcast herkenbaar voor jou?

Zeker! Die eerste jaren als ondernemer zijn zeer moeilijk omdat je bij aanvang vaak nog niet helemaal weet wat je echte product is en wat je kan betekenen voor iemand. Dat is zoeken, zoeken, zoeken. Maar je moet er gewoon door. Eenzaamheid, groeien, financiering, personeel aantrekken en houden, onzekerheid, … Dat zijn telkens nieuwe uitdagingen waardoor je jezelf telkens opnieuw in vraag moet stellen.

Is het dan knap dat de ondernemers hun onzekerheden op tafel durven gooien?

Zeker, al merk ik dat het de laatste jaren gelukkig makkelijker gaat. De jonge generatie ondernemers staat anders in het leven. Er is een veel grotere pay it forward cultuur onder ondernemers. Waar ondernemers mekaar vroeger niks gunden, of geen kennis deelden, is dat vandaag wel helemaal anders. Dat zie je zeker in Gent door de sterke ecosystemen die er zijn. Kijk bijvoorbeeld ook maar naar het Wintercircus waarin al die start-ups mekaar versterken. Dat is echt fantastisch en anderzijds ook wel vrij uniek. Gent heeft daar in Vlaanderen zeker een voortrekkersrol in. Ook daar past het verhaal van de podcast Rotdag helemaal in thuis en net daarom werkte ik er graag aan mee. De podcast creëert een gevoel dat je niet de enige bent die het moeilijk heeft om zijn kop boven water te houden in datgene wat hij of zij zo graag doet en het liefst van al blijft doen. Want geloof me, elke ondernemer op welk niveau dan ook heeft issues.

Ben je zelf ooit in een mindere periode terechtgekomen als ondernemer?   

Wees maar zeker (overtuigd). Een voorbeeld is bijvoorbeeld de coronaperiode. Plots ging alles dicht en zaten we daar met een hotel en 45 man personeel. Ik kan je verzekeren dat ik toen toch enkele weken heel weinig geslapen heb. We kwamen in een situatie terecht waarin we maar geld moesten blijven pompen in iets waarvan we niet wisten waar dat zou eindigen. En ook ik kon daar maar moeilijk met andere mensen over praten. Ik durfde dat zelfs niet aan mijn vrouw vertellen om haar niet ongerust te maken. Gelukkig had ik al heel wat jaren op de teller en heb ik de rust gevonden om businesscoach voor mezelf te spelen. Ik vroeg me bijvoorbeeld luidop af of ik wel terecht wakker lag van de situatie. Want al dat malen in mijn hoofd deed er niet goed aan. Zo stelde ik me de vraag: 'Stel nu dat alle negatieve dingen die ik momenteel bedenk werkelijkheid worden, zal ik dan ooit nog opnieuw kunnen starten?' Na wat wikken en wegen besloot ik dat dat mogelijk was. Vanaf dat moment lag ik er niet meer wakker van. Het is dus van groot belang om te kunnen relativeren. Om hoofdzaken van bijzaken te scheiden.

Voordat we zo meteen massaal naar de podcast gaan luisteren: wat is voor jou de moraal van het verhaal achter Rotdag?

Uitreiken! Heb je het gevoel dat je met twijfels zit of dat je kopje-onder gaat? Uitreiken en niet denken dat het wel goed komt. Door je verhaal te delen, zijn je zorgen al voor de helft weg. Doordat iemand je helpt relativeren en een spiegel voorhoudt, krijg je weer grip. Door je verhaal te delen met anderen, of door te luisteren naar deze podcast, krijg je terug perspectief. Student-ondernemers schakelen dus best zo snel mogelijk de klankborden van Gentrepreneur in. Andere ondernemers gaan best eens luisteren bij Vlaio, Voka, UNIZO, Dyzo, hun boekhouder, een psycholoog of andere instanties wat de mogelijkheden zijn. Er is veel expertise in de wereld, dus maak er gebruik van. Liefst zo snel mogelijk ook in je traject, want dat kost allemaal geld. En eenmaal je in een neerwaartse spiraal zit, heb je daar vaak de middelen, energie of moed niet meer voor.