Circuit Circulair
‘Circulaire doeners’ krijgen financiële steun van de Stad via de wedstrijd Circuit Circulair. Kijk je mee uit naar een volgende editie?
Winnaars Circuit Circulair 2022 en 2023
Een jury selecteerde telkens tien projectideeën voor een begeleidingstraject in vaardigheden rond ondernemerschap en circulaire strategieën. De meest beloftevolle laureaten gingen met hun businessidee aan de slag en kregen hiervoor samen een subsidiebedrag van respectievelijk 100.000 en 70.000 euro. Ontdek de winnaars.
programma
-
-
Straal
Een open kennishub rond bootrenovatie en -delen
Thijs Van Wingen, Charlotte Van Belle en Laura Van Wingen
"Circulariteit staat centraal in elke tak van onze bedrijfsvoering."
1. Wat is precies het plan?
Straal redt verwaarloosde polyester vaartuigen door ze op te knappen. Verlaten vaartuigen zoals weesboten, boten die in een treurige toestand op het water werden achtergelaten, zijn een bron van moeilijk te recycleren afval en vormen een hindernis op de waterwegen.
In de Straal-werkplaats slaan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, ervaren coaches en enthousiastelingen die zelf een boot willen herstellen, de handen in elkaar om de boten opnieuw vaarklaar te maken. Elke boot is uniek en behoudt zijn originele vorm, maar dan beter. Ze zijn afgestemd op de noden van deze tijd, zowel qua opbouw (creatief ecodesign, modern boordsysteem en E-mobility) als op het vlak van toegankelijkheid. Zo vormt Straal een open kennishub rond bootrenovatie waar samenwerken, kennis delen en kansen geven centraal staan.
Heel wat boten varen te weinig, dus Straal wilt ook toezien op een efficiënt en duurzaam gebruik van vaartuigen. En dit door de boten in te zetten in een deelsysteem zonder vervuilende emissie. Zo vormt een Straalboot 10 jaar later niet opnieuw een gevaar en kunnen alle Gentenaars op een verantwoorde en efficiënte manier het water van onze duurzame stad op.
Net zoals onze thuisstad zien wij kansen in onze waterwegen als stedelijke omgeving. Naast boten voor recreatieve doeleinden werkt Straal ook een luik uit voor ondernemingen: ingerichte eilanden die plaats maken op het water voor professionele en socio-culturele doeleinden.
2. Hoe pakken jullie dat aan?
Rome is niet op één dag gebouwd, een duurzame waterstad ook niet. Stap per stap werken we toe naar een circulair totaalconcept. We starten met ‘missie 2022’: in onze pop-up werkplaats bouwen we een eerste boot en eiland. Hiermee werken we het komende jaar aan een breed gedragen verhaal. We gaan in dialoog met onze stakeholders en schrijven de lijnen uit voor de komende jaren. Met de wind in de zeilen steken we van wal, dankzij Stad Gent, onze voornaamste stakeholder. Andere stakeholders zijn sociale verenigingen, vrijwilligers en De Vlaamse Waterweg.
3. Wat wordt de grootste uitdaging?
Het eerste jaar staat bol van de ‘nieuwigheden’: een locatie zoeken, een boot opknappen en mensen laten kennismaken met Straal. Dat is een uitdaging, maar vooral een heel spannende. Stad Gent heeft met Circuit Circulair onze ambitieuze totaaloplossing gevalideerd. Dat schept vertrouwen en werkt heel motiverend. Circulariteit staat centraal in elke tak van onze bedrijfsvoering. Dit betekent ook dat we voor meerdere stakeholders uitdagingen aanpakken en we willen dit allemaal op één lijn krijgen en waar mogelijk synergieën vormen. Het netwerk waar Straal rond draait zal er niet van vandaag op morgen zijn. Met rake communicatie en een unieke waardeketen willen we de sneeuwbal aan het rollen brengen.
4. Van welke toekomst dromen jullie?
Door mensen in beweging te brengen rond een circulaire missie kunnen we pas echt impact realiseren. Zo bouwen we aan een toekomst met vele interessante en hartelijke ontmoetingen tussen diverse Gentenaars in de open Straal-werkplaats. Ontmoetingen die uiteindelijk leiden naar het water van onze thuisstad waar een duurzame, verantwoorde vorm van recreatie zal plaatsvinden: zonder vervuiling, overlast, kostelijk bootbezit, geur- en lawaaihinder en met herstelde materialen. Dat worden stralende dagen.
5. Vertel het door, want ...
Boten doen dromen. Akkoord? Dan kan Straal wel eens de frisse bries zijn waar je op zit te wachten. Zin om zelf een verwaarloosd vaartuig te redden, of wil je meewerken aan de toekomst van een duurzame waterstad? Kom je er maar niet toe de eerste stap te zetten of beschik je niet over de juiste middelen? De Straal-community zal je met open armen verwelkomen. Bij ons kan je op je eigen tempo en omringd door Gentenaars die jouw passie delen, een vaartuig pimpen. Jouw maidentrip is dichterbij dan je denkt.
-
HITCH Concept
Met deze hoekverbinder zijn modulaire set-ups kinderspel
Esther Laga:
"Gebruik wat al voorhanden is en stop met het achteloos verkwisten van materialen."
Wat is precies het plan?
Vanuit HITCH concept ontwikkelden we een verbindingselement, genaamd de HITCH-verbinder. Dit is een stalen hoekverbinder die divers plaatmateriaal eenvoudig aan elkaar klemt zonder het gebruikte materiaal te beschadigen. Hiermee wordt het maken van modulaire set-ups kinderspel: elke constructie is integraal demonteerbaar en alle onderdelen zijn opnieuw inzetbaar voor andere toepassingen. Met andere woorden: een handige en eenvoudige recuperatietool die de reststromen van gebruikt plaatmateriaal terug opneemt in het circuit. Door de eenvoudige manier van (de-)monteren, kent de HITCH-verbinder heel wat voordelen: transport wordt gereduceerd, stockageruimte geminimaliseerd en je kan in een mum van tijd allerlei constructies (her)monteren.
Dankzij het coachingstraject via Circuit Circulair en het startkapitaal van 30.000 euro is HITCH concept helemaal klaar om deze verbinder in de markt te zetten en hiervoor een circulair product/service-model uit te bouwen. We brengen restromen van lokale actoren in kaart en we werken samen met regionale maatwerkbedrijven om deze te upcyclen tot gestandaardiseerde maten van plaatmateriaal voor de markt. Hiervoor willen we binnenkort een logistiek systeem opzetten met lokale verdelers en maken we werk van een sterk marketingplan.
Hoe pakken jullie dat aan?
We geloven sterk in de meerwaarde van het samenbrengen van verschillende (lokale) actoren. Dit resulteert in een model waarbij we diverse actoren willen verbinden en gaandeweg grote hoeveelheden reststromen herwaarderen en jobs zullen creëren. Ons circulair product/service-model focust op het lokale aanbod én het verkorten van de keten.
Enerzijds bieden we zowel voor bedrijven, organisaties als overheden een ontzorgende ontwerp- en montageservice aan voor diverse markten waar flexibele set-ups relevant zijn. Zo krijgen we aanvragen uit diverse sectoren van displays voor beurzen tot inrichtingen voor pop-upshops. Maar evengoed flexibele inrichtingen voor allerlei leegstand invullende projecten, toepassingen in de eventsector en oplossingen voor decorbouw, filmsets en de reclamesector.
Anderzijds bieden we de losse HITCH-verbinders ook aan particulieren en creatievelingen aan. Met behulp van een op maat samengesteld DIY-pakket (inclusief alle benodigdheden qua plaatmateriaal en de juiste tools) kan iedereen aan de slag – ongeacht of je een handige Harry bent of niet - om zelf meubels te assembleren. Wens je aanpasbare meubels op maat? Ook dat is mogelijk. Je kan hiervoor beroep doen op onze ontwerpers.
Zo willen we bijdragen aan een duurzaam assortiment van objecten die eenvoudig, verhuisbaar, aanpasbaar én herstelbaar zijn. Dit model kan hierna in verschillende regio’s gekopieerd worden om ook daar de actoren en de reststromen te verbinden.
Wat wordt de grootste uitdaging?
Een eerste uitdaging is de prijsreductie van de verbinder. Initieel wilden we toegankelijk zijn voor het brede publiek. Helaas merkten we dat de kost van een lokale en duurzame productie te hoog oploopt. Hierbij botsten we ook op logistieke en financiële drempels doordat we als circulair initiatief nog een buitenbeentje zijn in het huidige economische systeem, waarbij snelle consumptie en wegwerp centraal staan. De kostprijs om materiaal te redden is helaas nog hoger dan het kappen van bomen. Gelukkig merken we vanuit vele hoeken dat er een gezonde goesting heerst om hier verandering in te brengen. Dit kunnen we alleen maar toejuichen.
Ten tweede stippelen we een efficiënt logistiek model uit. Dankzij het startkapitaal dat we konden verzilveren via Circuit Circulair, kunnen we hier volop op inzetten. Hiervoor zoeken we nog extra expertise in dit proces. Dus ken of ben jij iemand die ons hierbij kan helpen, contacteer ons gerust.
Van welke toekomst dromen jullie?
We geloven er sterk in dat we met de HITCH-verbinder een product hebben dat zijn kracht haalt uit eenvoud en toegankelijkheid. Daarom hopen we ook dat we door het opvangen van die reststromen een nieuw gala aan mogelijkheden teweeg kunnen brengen en de blik van gebruikers kunnen verruimen: gebruik wat al voorhanden is en stop met het achteloos verkwisten van materialen. Met HITCH dromen we alvast van een toekomst waarin er met liefde en respect wordt omgegaan met elkaar en met de wereld.
Vertel het door, want …
We zijn nog maar begonnen. Momenteel werken we verder aan een gamma varianten van de HITCH-verbinder zoals die vandaag is. Hiermee willen we nog meer constructies mogelijk maken en zo nog meer materiaal recupereren. Daarnaast staan er ook enkele samenwerkingen met lokale ontwerpers op de planning. Zij zullen aan de slag gaan met de verbinders om tot unieke HITCH-objecten te komen.
Tot slot beseffen we maar al te goed dat er nog heel wat opportuniteiten in dit hele HITCH-verhaal moeten onderzocht worden. Maar dit laat ons toe om te blijven leren. Alle tips, bedenkingen en hersenspinsels rond deze processen zijn dan ook altijd welkom. Want we geloven in de kracht van kennisdeling uit verscheidene invalshoeken om zo tot waardevolle oplossingen te komen.
Wil je ons graag ontmoeten? Eind april mogen we de erehal van het Gentse Design Museum inrichten voor Design Fest Gent. Kom gerust eens langs!
-
Circularwork.space
Lege Gentse winkelpanden worden circulaire co-werkplekken
Merijn Van Den Eede en Steven Vromman:
"We hopen dat mensen en organisaties er elkaar vinden en inspireren zodat een nieuw netwerk ontstaat rond duurzaamheid en circulaire economie."
Wat is precies het plan?
Bij LabLand zien we leegstand in stadskernen als een opportuniteit om er iets nieuws en toekomstgerichts mee te doen. Met circularwork.space willen we Gentse winkelpanden die minstens een jaar leeg staan nieuw leven inblazen. Dat doen we door er circulaire co-werkplekken in onder te brengen. Dat wil zeggen dat we de inrichting volledig circulair aanpakken: we werken maximaal met gerecupereerde of hernieuwbare materialen. De inrichting gebeurt ook volledig demonteerbaar, zodat alles quasi integraal en vlot verhuisd en hergebruikt kan worden op een volgende locatie.
De etalages bieden we aan aan jonge ondernemers in de circulaire economie die op zoek zijn naar een tijdelijk uitstalraam. En minstens even belangrijk: via de invulling van de panden hopen we de basis te leggen voor een Gentse community van jonge ondernemers die actief zijn of aan de slag willen in de circulaire economie. We hopen dat mensen en organisaties er elkaar vinden en inspireren zodat een nieuw netwerk ontstaat rond duurzaamheid en circulaire economie.
Hoe pakken jullie dat aan?
Wij zoeken eigenaars van panden die ons project genegen zijn. Wij beheren hun pand en nemen alle praktische zorgen uit hun handen. Een groot voordeel is dat hun gebouw beschermd wordt tegen verloedering of vandalisme. Ook voor de straat of buurt is een levendig pand een troef: het stimuleert passage voor de andere winkels en we leggen telkens linken met de buurt. En uiteraard willen we zoveel mogelijk circulaire co-workers ondersteunen met deze panden.
Wat wordt de grootste uitdaging?
Het project is een experiment, dus we zien veel uitdagingen waarvoor vandaag nog geen kant en klare oplossing in de schuif ligt. Een grote uitdaging wordt het juridische luik, want bij het opstarten van nieuwe activiteiten in een pand komt best wat regelgeving kijken.
Van welke toekomst dromen jullie?
In onze dromen is circularwork.space een actieve community rond duurzaamheid en circulaire economie. Eigenaars komen hun panden aanbieden. Uiteindelijk zijn er verschillende van deze werkplekken in alle delen van de stad en is het model niet meer weg te denken in het Gentse straatbeeld. De ruimte die we zo nuttig gebruiken zorgt meteen voor een boost van ondernemers in de circulaire economie. En in onze wildste dromen zijn we ook actief in andere steden en gemeenten.
Vertel het door, want …
… we tekenen heel binnenkort al een overeenkomst voor het beheer van een eerste pand.
-
-
-
Recyclage Gantoise
Gentse organisatie voor kwetsbare mensen ontwikkelt een circulaire waardeketen samen met ziekenhuizen.
-
-
-
-
3 Bekijk alle foto's
Mozaïek vzw
“In onze ideale wereld is er een centraal gelegen infrastructuur waar de Gentse ziekenhuizen materialen naartoe brengen via een georganiseerd circulair transport”.
Wat is precies het plan?
Mozaïek vzw is een organisatie die dag- en woonondersteuning biedt aan mensen met een beperking, wonende in Groot Gent en omliggende gemeenten.
Onze organisatie werkt al enkele jaren aan de verwerking van polypropyleen pre-operatieve sterilisatiedoeken voor 3 Gentse ziekenhuizen: AZ St Lucas, AZ Maria Middelares en UZ Gent. Op die manier dragen we bij aan de circulaire economie én creëren we de mogelijkheid tot maatschappelijk zinvolle arbeid voor onze kwetsbare medemens.
Alle doeken gaan stuk voor stuk door de handen van de cliënten. Zij verwijderen al het stickermateriaal waardoor de doeken perfect verwerkt kunnen worden tot grondstoffen voor de automotiv-industrie.
In de toekomst willen we uitbreiden in 3 richtingen:
- Meer recycleerbare stromen verwerken uit ziekenhuizen
- Meer Gentse ziekenhuizen laten deelnemen
- Meer sociale organisaties laten meewerken, want samen staan we sterker.
Hoe pakken we het aan?
We geloven sterk in het ontwikkelen van de waardeketen vanuit onszelf als sociale partner. We willen mee van binnenuit ontwikkelen, creëren, stimuleren, enthousiasmeren. Binnen de organisatie stelden we een team samen dat dit project ter harte neemt en verder ontwikkelt. We gebruiken hiervoor een deel van de middelen uit het project Circuit Circulair.
Concreet?
- We willen met het UZ Gent als groot ziekenhuis, EnAdvis als milieu-adviseurs en Stad Gent als verbindende overheid een samenwerkingsmodel ontwikkelen waaraan anderen kunnen deelnemen en dat andere steden ook kunnen toepassen.
- In het najaar starten we in samenwerking met UZ Gent met het recycleerbaar maken van pipetpuntbakjes (door de verschillende onderdelen van elkaar te scheiden). We onderzoeken ook de mogelijkheden om zogenaamde ‘natte stromen’ uit het ziekenhuis te verwerken (paracetamolpotjes, fysiologische zoutoplossing-infuuszakken, …).
- Door in te zetten op bekendmaking, breiden we beetje bij beetje de groep meewerkende ziekenhuizen uit én gaan we samenwerkingen aan met andere sociale organisaties.
- Daarnaast zoeken we partnerschappen buiten de sociale sector. Naast recycling, willen we inzetten op de andere R-en uit het 7 R-model.
Wat wordt de grootste uitdaging?
We willen een logische en duurzame stroom uitbouwen. Logistiek wordt dit een uitdaging op verschillende vlakken:
- Ziekenhuizen moeten strikt gescheiden inzamelen. We zetten in op het meenemen van ziekenhuismedewerkers in de duurzame visie en filosofie.
- In alle organisaties en bedrijven is ruimte duur. Voldoende stockageruimte vinden, voor zowel de aangevoerde als verwerkte materialen blijft een grote puzzel.
- Hoe organiseren we de wekelijkse ophalingen op de meest milieuvriendelijke manier?
Van welke toekomst dromen we?
In onze ideale wereld is er een centraal gelegen infrastructuur waar de Gentse ziekenhuizen materialen naartoe brengen via een georganiseerd circulair transport. Verschillende sociale partners komen ter plekke meewerken of halen er materialen op om te verwerken in de eigen organisatie.
Het wordt een circulaire ontmoetingsplek waar verschillende partners elkaar kunnen vinden en kennis uitwisselen, samen zoeken naar waardevollere verwerkingen van materialen, hergebruik, ...
Misschien... Hopelijk... zeker wenselijk.
Vertel het door, want...
Hoe meer mensen het weten, hoe meer we samen kunnen nadenken en hoe inclusiever we kunnen meebouwen aan een duurzame, groene, circulaire wereld.
Kwetsbare medemensen zijn op deze manier een belangrijk en onontbeerlijk onderdeel van deze keten.
-
-
Kar-Wij
Groenten- en fruitoverschotten worden op de boerderij verwerkt tot heerlijke producten.
Amira Adam
“Wij gaan aan de slag met tweedekeus groenten”
Wat is precies het plan?
Volgend jaar willen we met Kar-Wij een mobiele verwerkingskeuken bouwen. Met deze kleine foodtruck gaan we naar boerderijen om groenten en fruit te verwerken tot heerlijke producten. Tijdens de winter genieten we dan van producten als tomatensauzen, confituur en veel ander lekkers.
We willen vooral inzetten op de lokale biologische landbouw rond Gent en het versterken van de korte keten in Oost-Vlaanderen. Kar-Wij wil vooral samenwerken met boeren die groentenpakketten of andere producten via hun winkel rechtstreeks verkopen aan de klant. De verwerkte eindproducten kan de boer zelf verkopen aan zijn klanten.
Omdat Kar-wij een mobiele keuken is, kunnen we met dezelfde boeren samenwerken voor het organiseren van events om de connectie tussen consument en boer te versterken.
Hoe pakken jullie dat aan?
We staan in direct contact met verschillende boeren. Zij brengen ons op de hoogte van overschotten groenten of fruit die niet goed genoeg meer zijn voor verkoop of niet verkocht raken. Met deze tweedekeus groenten gaan wij aan de slag! We maken deze in, pekelen, wecken,... om ze te bewaren.
Wat wordt de grootste uitdaging?
De grootste uitdaging voor het komend jaar is de bouw van de mobiele keuken. Deze keuken zal een goed uitgekiend ontwerp vragen om hierin op een efficiënte manier zo veel mogelijk groenten en fruit te kunnen verwerken.
Van welke toekomst dromen jullie?
We zouden het superfijn vinden als het Kar-Wijconcept in de verre toekomst in veelvoud in Vlaanderen zou bestaan: groenten en fruit worden op vele boerderijen gered en brengen mensen dichter tot bij de boerderij.
Vertel het door, want …
Kar-Wij zal veel lekkers maken! Ga dus vanaf volgend jaar naar jouw lokale boer die je voorziet van een heerlijke wintervoorraad producten. Proef en je zal ontdekken dat tweedekeusgroenten en -vruchten waardevolle ingrediënten zijn om te verwerken.
Bezoek de website van Karwij.
-
Naar een circulaire economie
De transitie naar een circulaire stad is een belangrijke hefboom om de Gentse voetafdruk te verkleinen en om minder broeikasgassen te produceren. Om dat waar te maken, werkt de Stad Gent samen met de bedrijfswereld, de haven, de academische wereld, het middenveld en de Gentenaar. Met de wedstrijd ‘Circuit Circulair’ wil de Stad koplopers en ‘circulaire doeners’ met beloftevolle ideeën aanjagen én ondersteunen en zo circulaire economie in de kijker plaatsen.
Meer weten?
Lees het bijhorende hoofdstuk ‘Circulaire Economie’ in het Klimaatplan 2020-2025