Project beheerplan begraafplaats Sint-Amandsberg

Campo Santo op de Kapelleberg

De begraafplaats van Sint-Amandsberg is de tweede grootste begraafplaats van Gent. Ze ligt deels op de Kapelleberg. Een begraafplaats op een heuvel is zeldzaam in Vlaanderen. Begraafplaatsen worden doorgaans vlak ontworpen. Door de keerwanden, trappartijen en terrassen heeft de plek een bijzonder karakter. De begraafplaats is volledig omgeven door een muur.

De begraafplaats heeft als bijnaam Campo Santo. Deze benaming dateert van rond 1848. 

Gents Père-Lachaise

De begraafplaats staat bekend als het Gentse Père-Lachaise vanwege de vele monumentale graven van beroemde schrijvers, schilders, beeldhouders en notabelen. 

De begraven personen illustreren het sociale en culturele leven van Sint-Amandsberg en Gent. Het ontwerp van de begraafplaats is een weerspiegeling van de toen gangbare gevoelens over de romantiek met heldenverering en melancholie. Daardoor staan er ook typische bomen zoals treurwilgen en cipressen.

De ontwerpers, beeldhouwers en steenhouwers hebben er samen voor gezorgd dat Campo Santo de uitstraling heeft van een openluchtmuseum. Bijna alle negentiende-eeuwse Gentse beeldhouwers zijn op de begraafplaats vertegenwoordigd en tonen de toen gangbare academische en neogotische strekkingen. Sommige beeldhouwers zijn in de vergetelheid geraakt en hun beelden op de begraafplaats zijn een laatste relict van hun oeuvre. 

Beschermd stadsgezicht

De begraafplaats is beschermd als stadsgezicht sinds 13 maart 1996 onder de naam ‘Begraafplaats Campo Santo’. Het stadsgezicht omvat de begraafplaats, het gemeentehuis, de kapel, de parochiekerk en het oorlogsmonument. Het gedeelte daterend uit 1847 en 1856 is ook beschermd als monument. Het oorlogsmonument is apart beschermd als monument sinds 24 november 2011. Binnen de bescherming van de begraafplaats is ook het graf en grafteken Huybrechts-Coppejans gelegen, beschermd als monument sinds 2 juni 2020. 

Beheerplan

In 2021 was het beheerplan voor deze erfgoedsite voltooid. Het volgt de methodiek van het Onroerenderfgoeddecreet van de Vlaamse Overheid. Voor het groenbeheer werden de principes van het Harmonisch Park- en Groenbeheer (HPG) gevolgd, die de Groendienst gebruikt bij opmaak van beheerplannen van parken en begraafplaatsen. Hierbij werd uitgegaan van de noden van de gebruikers, de erfgoedwaarden en de natuurwaarden, in relatie tot de omgeving.

Dit beheerplan vormt het visiedocument voor de inrichting en het beheer op lange termijn, namelijk 24 jaar.  
Het omvat:

• een grondig historisch onderzoek en inventarisatie van relevante aspecten, met inbegrip van de meer dan 4000 grafmonumenten
• een toekomstvisie voor inrichting en beheer van de bouwkundige en landschappelijke elementen binnen de bescherming
• een opsomming van nodige werkzaamheden om de gewenste toekomstvisie te realiseren

De visie bestaat uit het behoud en herstel van de erfgoedwaarden van de begraafplaats. Hierbij zoeken we naar maximaal herstel van de ensemblewaarde van bouwkundige elementen (in het bijzonder de grafmonumenten) en hun landschappelijke omgeving. We stellen ook het behoud en herstel van de erfgoedwaarden van het aanpalend buurtparkje met zicht op de kapel, monumentale bomen en heesters (struiken) en natuurstenen verharding en trappartijen voorop. Duurzaamheid in al zijn aspecten bepaalt hierin mee de keuzes.