Re-integratie van arbeids­on­ge­schik­ten ondersteunen

Het aantal (langdurig) zieke werknemers en zelfstandigen stijgt en blijft stijgen. Op zes jaar tijd is het aantal Gentenaars dat langer dan 1 jaar arbeidsongeschikt is, met 24% gestegen (2016-2021). In 2021 ging het om 9873 mensen.

Voor die toename zijn verschillende verklaringen. Mensen worden ouder en werken langer maar ook de arbeidsomstandigheden spelen een rol. Er is een stijging van het aantal mensen met mentale klachten zoals burn-out, maar ook fysieke klachten nemen toe.

Er bestaan al heel wat tools en methodieken, begeleidings- en ondersteuningsmogelijkheden en informatiekanalen met betrekking tot het re-integratieproces van (langdurig) zieken. Dienstverleners, werknemers en werkgevers zien echter vaak door de bomen het bos niet meer. 

Voor de Gentse regio willen we op deze pagina re-integratieprofessionals informeren die cliënten en/of werkgevers begeleiden: wie zijn de Gentenaars die arbeidsongeschikt zijn? En welke tussenkomsten, begeleidingsmethodieken, infopagina's zijn er en bij wie kan je in Gent terecht voor ondersteuning en info.

Voor een algemeen Vlaams overzicht kan je terecht op de VDAB landingspagina over re-integratie.

Ook op de website van het RIZIV krijg je heel wat info over re-integratie.

Wat bedoelen we met re-integratie?

Re-integratie is het geheel aan maatregelen en begeleidingen die erop gericht zijn om de werknemer of zelfstandige die door gezondheidsproblemen is uitgevallen, terug te laten keren in het arbeidsproces.

Profiel van wie arbeidsongeschikt is in Gent

Op basis van RIZIV-data kunnen we zien welk profiel meer kans heeft om (langdurig) arbeidsongeschikt te zijn in Gent, en hoe dat evolueert. Op die manier kunnen we gerichter acties opzetten.

Ziekteverzuim in Vlaanderen per beroepssector

Op basis van data van Acerta kunnen we het ziekteverzuim in de verschillende beroepssectoren analyseren op Vlaams niveau. Per sector krijgen we zicht op de leeftijd en het geslacht van de zieke werknemers en op de duur van het ziekteverzuim.

Waarop kan je in Gent een beroep doen?

Vanuit de Actiegroep en het Lerend Netwerk Re-integratie brengen we voor dienstverleners in kaart wat er bestaat aan tools en methodieken, begeleidings- en ondersteuningsmogelijkheden en informatiekanalen met betrekking tot het re-integratieproces van (langdurig) zieken in Gent.

Deze pagina richt zich dus niet rechtstreeks tot de personen die arbeidsongeschikt zijn of tot werkgevers!

Het is work-in-progress, dus graag jullie aanvullingen en feedback naar Lien Allaert. Of vul hier een projectfiche in.

Voor wie arbeidsongeschikt is

Begeleiding / Ondersteuning

• Re-integratie via een Terug-naar-werktraject via jouw ziekenfonds
• VDAB toegang naar begeleiding
• VDAB begeleiding voor partners 
• GTB - Gespecialiseerd Team Begeleiding: GTB ondersteunt werkzoekenden met een beperking of een gezondheidsprobleem om passend werk te vinden en te houden (instroom via VDAB).
• Loopbaanbegeleiding: begeleiding om (opnieuw) beter te functioneren in je huidige of een nieuwe job te vinden. Loopbaanbegeleiders helpen (langdurig) zieken ook bij de re-integratie in hun job of het bieden van een nieuw jobdoelwit.
• Rentree (voor wie te maken had met kanker): Samen met de Rentree-coach zoek je naar antwoorden op al je vragen en onzekerheden over werken na kanker. Je krijgt gratis de nodige ondersteuning bij je werkhervatting of zoektocht naar een nieuwe, passende job. Je werkgever en jouw omringend netwerk worden hier actief bij betrokken.
• Werkschakel: Emino en GTB zullen, in samenwerking met zorg- en welzijnsorganisaties, jaarlijks bijna 4000 personen met gezondheidsuitdagingen extra naar VDAB toeleiden. De samenwerking kadert in de Vlaamse oproep ‘Vindplaatsgericht en outreachend werken’.
• Vindplaatsgericht en outreachend bereiken van personen met gezondheidsuitdagingen: in dit partnerschap (penhouder IBW Zagan) gaan VIP coaches gericht outreachend in hun netwerk in de gezondheidszorg personen ondersteunen bij hun vragen rond werk. De samenwerking kadert in de Vlaamse oproep ‘Vindplaatsgericht en outreachend werken’.
• Werkschakelpunt Gent: een arbeidsconsulent bekijkt samen met jou wat je opties zijn, zowel binnen het bedrijf waar je werkt als binnen de hele Gentse arbeidsmarkt.
• Gespecialiseerde jobcoaching: richt zich tot werknemers die drempels ervaren bij het functioneren op de werkvloer tgv gezondheidsproblemen, een beperking of afstand tot de arbeidsmarkt. Aanmelding kan rechtstreeks bij de Gentse aanbieders: Compaan, emino of Groep INTRO of via VDAB.
• I Know How: Interactieve tool over re-integratie met info en roadmap met daarin de cruciale contactmomenten en tools voor een succesvolle aanpak. Vanuit 3 invalshoeken: werknemer, werkgever en zorgprofessional.
• Outplacement - regeling medische overmacht: geheel van begeleidende diensten en adviezen op maat van een werknemer met een gezondheidsproblematiek die, in opdracht van een werkgever, door een dienstverlener worden verleend, om die werknemer in staat te stellen zelf binnen een zo kort mogelijke termijn een betrekking bij een nieuwe werkgever te vinden of een beroepsbezigheid als zelfstandige te ontplooien.
• Begeleiding door de loopbaanexperten van de vakbonden

Opleidingen en methodieken

• Socio-professionele rehabilitatie of heroriënteringstrajecten in samenwerking met het RIZIV: VDAB en partners, Riziv en de Vlaamse ziekenfondsen werken intensief samen om mensen die arbeidsongeschikt zijn weer aan de slag te helpen.
• Feeling Low? Aim High! : Tools om loopbaandenken te stimuleren bij kortgeschoolden.
• Opleiding Re-set facilitator: Een re-set facilitator gaat na hoe via jobboetseren / jobcrafting, de werkhervatting na een burn-out beter kan aansluiten op de motivatie en noden van een werknemer.
• A³W³ piloot: pilootproject van VDAB i.s.m. IDEWE en Mensura, om de betrokken artsen en werkactoren nauwer met elkaar in contact te brengen. Eindrapport volgt nog.
• Re-integratiebalans: tool om de werkhervatting na burn-out op te volgen en zo vlugger signalen van herval op te pikken.
• PNT ZKT NTWRK: Het project Patiënt zoekt netwerk start in 2024 en wil gezondheidsactoren beter laten samenwerken zodat de patiënt tijdens de arbeidsongeschiktheid meer perspectieven heeft op het vlak van werk.

Mogelijke tussenkomsten / rechten

• Deeltijdse werkhervatting voor arbeidsongeschikte gerechtigden: je kan een deeltijdse activiteit hervatten die aan uw gezondheidstoestand is aangepast, mits de toestemming van je adviserend arts van je ziekenfonds.
• Individueel Maatwerk: Je werkgever krijgt een premie als je arbeidsbeperking of gezondheidsprobleem invloed heeft op het functioneren in je job.
• Loopbaancheques: Werknemers of zelfstandigen kunnen in aanmerking komen voor deze financiële tegemoetkoming voor loopbaanbegeleiding.
• Terugbetaling arbeidsgereedschap en -kleding: VDAB betaalt je kosten terug als je arbeidsgereedschap of -kleding nodig hebt om je werk goed uit te voeren. Je wordt eigenaar van dit materiaal zodat je het gedurende je verdere loopbaan kan gebruiken.

Voor werkgevers

Begeleiding en Ondersteuning

• Een werkgever kan intern een re-integratieteam vormen, waarin een disability manager een beleid kan opzetten en re-integratiecoaches kunnen zorgen voor de individuele begeleiding van werknemers. 
• Gespecialiseerde jobcoaching: Als je medewerker het moeilijk heeft op het werk door een ziekte of beperking, kan je gratis een gespecialiseerde jobcoach inschakelen. Aanmelding kan rechtstreeks bij de Gentse aanbieders: Compaan, emino of Groep INTRO. Of zoek samen met je medewerker een gespecialiseerde jobcoach in de buurt. 
• Rentree (voor wie te maken had met een werknemer met kanker): Hoe ga je als werkgever om met het bericht dat je medewerker kanker heeft? Ook jouw medewerker heeft waarschijnlijk veel vragen en onzekerheden. Schakel daarom een Rentree-coach in voor deze kosteloze begeleiding! 
• Checklists FOD WASO: De FOD Werkgelegenheid heeft een reeks checklists gepubliceerd om de verschillende partijen betrokken bij een re-integratietraject bij te staan. Het instrument is bedoeld voor de actoren op het terrein: het gaat erom diegenen die betrokken zijn bij het uitstippelen van formele of informele re-integratietrajecten, te inspireren bij het bevestigen of ontwikkelen van een beleid rond werkhervatting.
• I Know How: Interactieve tool over re-integratie met info en roadmap met daarin de cruciale contactmomenten en tools voor een succesvolle aanpak. Vanuit 3 invalshoeken: werknemer, werkgever en zorgprofessional.
• Werkschakelpunt Gent: Het Werkschakelpunt Gent helpt werkgevers met vragen over competentie- en loopbaanbeleid, bijscholen van medewerkers of begeleiding in een specifiek transitietraject.
• Outplacement - specifieke regeling bij medische overmacht: geheel van begeleidende diensten en adviezen op maat van een werknemer met een gezondheidsproblematiek die, in opdracht van een werkgever, door een dienstverlener worden verleend, om die werknemer in staat te stellen zelf binnen een zo kort mogelijke termijn een betrekking bij een nieuwe werkgever te vinden of een beroepsbezigheid als zelfstandige te ontplooien. Vind hier een gecertifieerde aanbieder.
• Samenwerking met vakbonden voor een gedragen re-integratiebeleid.
• Partnerschappen Inclusieve werkvloeren: vanaf 2024 ondersteunen verschillende Vlaamse partnerschappen werkgevers om hun werkvloeren inclusiever te organiseren. Meer info volgt.

Opleiding en Methodieken

• Jobcarving 55+: Hoe zet je als HR-afdeling jobcrafting in om medewerkers langer aan de slag te houden? In een laagdrempelig, vlot leesbaar stappenplan vind je de methodologie en concrete aanpak dat door bedrijven kan worden gebruikt om zelf aan de slag te gaan.
• Werkbaarheidsscan DCO: Werkbaar werk voor huishoudhulpen in beeld brengen, is bekijken hoe ver je staat binnen je bedrijf op het vlak van motivatie, stressbeheersing, werk/privé balans en opleiding. Dit kan je doen met deze werkbaarheidsscan.
• DraagVvAC - Samen voor draagbaar werk: Blink-out biedt een handige toolbox met concrete handvatten aan collega’s en leidinggevenden om constructief om te gaan met collega’s die re-integreren na (lange) afwezigheid, hun eigen werkdruk en de doelstellingen van het bedrijf.
• Opleiding Disability Management: Disability Management is een systematische en doelgerichte aanpak op de werkplek die de re-integratie van personen met een arbeidsbeperking wil faciliteren door gecoördineerde inspanningen, die rekening houden met individuele noden, werkplekomstandigheden en het wettelijk kader. Ondersteuning wordt geboden op niveau van de individuele werknemer en op niveau van het bedrijf. RIZIV organiseert jaarlijks een gecertificeerde opleiding in ‘disability management’.
• Aim High Together: In een lerend netwerk met dienstencheque-ondernemingen wordt de dialoog aangegaan met werkgevers over hun aanpak in re-integratietrajecten. 
• Collega's als sleutel voor succesvolle re-integratie: Het gedrag van collega’s blijkt cruciaal voor een geslaagde terugkeer van een langdurig zieke. Via een duurzaam traject met die collega’s leert iedereen constructief en positief met het re-integratieproces omgaan en leren collega’s meer ondersteunend gedrag te vertonen. Samen Leven gaat aan de slag op de werkvloer van drie Gentse organisaties en ontwerpt een handleiding met inspirerende werkmethodes en sjablonen die ook in andere sectoren bruikbaar is (tot eind maart 2025).

Mogelijke tussenkomsten / rechten

• Werkbaarheidscheques: Met de werkbaarheidscheques worden Vlaamse ondernemingen gestimuleerd om de werkbaarheid voor hun werknemers in kaart te brengen en/of een actieplan rond werkbaar werk op te stellen om op die manier de werkbaarheid te verhogen.
• Premie en/of begeleiding Individueel Maatwerk: Financiële compensatie voor je werknemers met een erkende blijvende of tijdelijke arbeidsbeperking. VDAB erkent de arbeidsbeperking en stelt de behoefte aan individueel maatwerk vast. Individueel maatwerk compenseert de eventuele extra kosten of de mogelijk lagere productiviteit van uw werknemer. 
• Tussenkomst arbeidspostaanpassingen: Pas je de werkplek van je medewerker aan omwille van een arbeidsbeperking of gezondheidsprobleem? Dan betaalt VDAB je kosten onder bepaalde voorwaarden terug.
• Werkhervattingspremie RIZIV: Als werkgever hebt je, onder bepaalde voorwaarden, recht op een werkhervattingspremie van 1.000 euro bij een succesvolle werkhervatting van een werknemer die langer dan 1 jaar arbeidsongeschikt is.

Informatie en communicatiekanalen

• VDAB Landingspagina Re-integratie voor werkgevers: Heb je een medewerker met een ziekte of beperking? Ontdek welke ondersteuning jij en je medewerker kunnen krijgen.
• I Know How: Interactieve tool over re-integratie met info en roadmap met daarin de cruciale contactmomenten en tools voor een succesvolle aanpak. Vanuit 3 invalshoeken: werknemer, werkgever en zorgprofessional.
• Info Riziv voor werkgevers
• Vlaams Patiëntenplatform

Interesse in het Lerend Netwerk Re-integratie? 

De Actiegroep Re-Integratie van Gent, stad in werking bracht Gentse partners samen die wilden meedenken over het thema Re-integratie van langdurig zieken.

In de eerste fase brachten we bestaande tools en methodieken, begeleidings- en ondersteuningsmogelijkheden en de informatiekanalen in Gent in kaart (voorjaar 2022).

Vanaf 2023 zijn we gestart met een lerend netwerk Re-integratie. Hierin buigen we ons over de vraag hoe we samen uitval op de werkvloer kunnen voorkomen en hoe we duurzame re-integratie van (langdurig) arbeidsongeschikten kunnen teweegbrengen.

In 2024 wordt het lerend netwerk in trio getrokken door GTB, I-Diverso en Stad Gent (Dienst Activering en Werk). Ook deze webpagina wordt up-to-date gehouden.

Extra info

De wetgeving over re-integratie is in 2022 grondig aangepast. We geven hier graag de link naar een aantal interessante webinars hierover.

Webinar - Re-Integratie 2.0 (FOD Werkgelegenheid 13 oktober 2022) 

Webinar “Terug naar werk: hoe een traject opstarten?“ voor professionals die een rol spelen in de terugkeer naar werk (RIZIV, 7 november 2023): Video en Presentatie