Met de fiets naar school: tips

Tips voor ouders

1. Fiets mee met je kind

Gemiddeld zijn kinderen pas rond de leeftijd van 10 jaar rijp om individueel te fietsen in het verkeer. De gepaste leeftijd hangt ook af van de:

• Drukte van het verkeer
• Ervaring
• Karakter en maturiteit van het kind
• Vertrouwdheid met de route 
• Weersomstandigheden

Samen met je kind fietsen is dus de boodschap! In het begin rijd je best links van je kind. Als het al wat meer ervaring heeft, kan je achter je kind rijden, zodat je het in de gaten kunt houden. Bespreek de route bij aankomst en geef het goede voorbeeld. Imitatie heeft een groter effect dan algemene boodschappen.

2. Stippel de veiligste weg uit

De kortste route is niet noodzakelijk de meest veilige. Voor elk nieuw traject is het aangewezen om dit samen met je kind te bespreken en uit te testen. Zeg wat kan en wat niet kan en leg uit waarom. Met de fietsrouteplanner van Gent kan je een route uitstippelen en daarbij rekening houden met tramsporen, hellingen en de verkeersdrukte.

3. Al gehoord van fietspooling?

Een begeleide groep kinderen met fluohesjes valt beter op in het verkeer. De school of ouders kunnen het initiatief nemen om een fietspool op te starten. Scholen die willen starten met een fietspoolproject kunnen rekenen op steun van het provinciebestuur Oost-Vlaanderen en Mobiel 21 voor zowel raad als een voor een volledige fietspooluitrusting. Info via mobiliteit@oost-vlaanderen.be.

4. Fietsen op het voetpad

Wis je dat kinderen tot 10 jaar op het trottoir mogen fietsen? Op voorwaarde dat zij de andere weggebruikers niet in gevaar brengen. Dat is ideaal om zonder risico’s stuurvaardigheid te oefenen en verkeerservaring op te doen. Als begeleidende ouder kan je ernaast op de weg rijden.

5. Overschat je kind niet

Als ouder ken je je kind het best qua karakter, verkeerservaring en fietsvaardigheid. Andere factoren spelen echter ook een rol:

• Kinderen horen goed, maar kunnen moeilijk bepalen vanwaar een geluid komt
• Kinderen jonger dan 8 jaar hebben een nauwer gezichtsveld; ze zitten ook lager door hun kleinere gestalte.
• Zij kunnen zich maar concentreren op 1 ding tegelijk.

6. Laat je kind opvallen in het verkeer

Kinderen met de fiets of te voet dragen best kleurrijke kledij (rood, oranje, geel). Zeker in de winter zijn heldere kleuren met reflecterende strips ideaal. Nog opvallender is een fluohesje. Goede fietsverlichting is ook heel belangrijk.

7. Leer je kind omgaan met verkeer

Leer je kind zo snel mogelijk dat zien niet gelijk is aan gezien worden. Het is niet omdat je kind zelf een auto ziet, dat de bestuurder je kind ook gezien heeft. Leer je kind communiceren met de bestuurders: de arm uitsteken vooraleer af te slaan, oogcontact zoeken om er zeker van te zijn dat de bestuurder rekening met hem houdt.

8. Oefen verkeersvaardigheden met je kind

Als je met je kind op stap bent, stel dan eens vragen in verband met de afstand en snelheid van voertuigen. Staat die auto stil of rijdt hij? Rijdt deze auto snel of traag? Rijdt de auto tegen een constante snelheid, vertraagt of versnelt hij? Is hij nog veraf of al dichtbij? Is er nog genoeg tijd om over te steken? Met deze vraagjes oefen je het evaluatievermogen van je kind.

9. Juist gebruik van de fietshelm

De fietshelm is niet verplicht, maar is zeker een aanrader voor kinderen. Bij een val of een ongeluk wordt het hoofd immers het meest geraakt, met soms heel ernstige gevolgen.

• Controleer op de helm het CE-label van de Europese Unie, het correcte label is EN1080 voor kinderen en EN1078 voor volwassenen.
• Gebruik de helm correct. De helm moet zowel het voorhoofd als de achterkant en bovenkant van het hoofd bedekken. Er bestaan ook aangepaste dunne sportmutsen (lijkt op een badmuts) om onder de helm te dragen.
• Om de helm in evenwicht te hebben, moeten de driehoekjes waar de riempjes samen komen, net onder het oor uitkomen. Span het bandje onder de kin zodanig aan dat je iets voelt aan je voorhoofd als je je mond wijd open doet. Als je met je hoofd schudt, mag de helm niet bewegen, maar hij mag ook jouw bewegingen niet hinderen.

10. Kinderen leren door imitatie

Respecteer dus zelf de verkeersregels en voorzie mogelijk gevaar. Spreek erover met je kind zonder het bang te maken. Gedraag je sociaal tegenover de andere verkeersdeelnemers.

11. Alleen te voet naar school

Oefen de schoolroute vooraf samen en leer je kind onderweg naar school hoe het zich als voetganger veilig gedraagt. Ontdek samen risicovolle plaatsen zoals garages, parkings en opritten waar onverwachts auto’s in- en uitrijden. Oefen het correct oversteken: de stoeprand is de stoprand, goed kijken en niet rennen. Wanneer je kind thuis op tijd vertrekt, kan het zich rustig door het verkeer bewegen.

12. Alleen met de fiets naar school

Eerst en vooral moet je er zeker van zijn dat je kind dit zelfstandig kan.

• Kan je kind achter zich kijken en zijn arm uitsteken zonder uit te wijken?
• Kan het de afstanden en snelheden van de auto’s voldoende veilig inschatten?
• Is je kind zich bewust van de gevaren?

Stippel vooraf samen de veiligste route uit en oefen die samen in. Wijs op de mogelijke gevaren zoals bijvoorbeeld rechts naast een vrachtwagen staan bij een kruispunt (dode hoek). De veiligste weg is niet noodzakelijk de kortste. Het is ook belangrijk dat je kind de verkeersborden verstaat en de verkeersregels voor fietsers kent.

Bronnen:

• Kinderen in het verkeer: waar moet je op letten? Radio 2, De Madammen, 26 maart 2012 (tekst van Sofie Van Damme, VIAS)
• De fundamenten van de verkeersveiligheid, introductiecursus Mobiliteitsacademie van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde 2013

Inspiratie voor scholen

Scholen die willen werken aan een veiligere schoolomgeving kunnen contact opnemen met de scholenconsulenten van het Mobiliteitsbedrijf via mobiliteit.kinderenenjongeren@stad.gent.

We geven je hier alvast enkele inspirerende voorbeelden mee:

• Een fietsmeester komt naar jouw school. Samen met de leerkracht geeft hij praktische fietseducatie aan de leerlingen. Meer informatie op www.meesteropdefiets.be.
• Een groepje leerlingen, begeleid door een volwassene, fietspoolt naar school. Op www.mobiel21.be lees je er meer over.
• Scholen maken zelf een schoolroutekaart. De website www.mobiel21.be helpt je op weg.
• Basisscholen vinden informatie over veilige en gezonde schoolomgevingen bij Mobiel21 en Vlaamse Stichting Verkeerskunde (VSV).
• De Gentse politie stelt educatief materiaal ter beschikking voor scholen. Bij het Bureau Aanspreekpunt Scholen (BAS) van de politie kan je terecht voor brochures, flyers en ander educatief materiaal. Je kan er ook een fietskoffer voor lagere scholen en een behendigheidsparcours ontlenen. Meer informatie vind je bij het Bureau Jeugd van de Politie Gent.
• Richt met de school een schoolstraat in. Als school kan je in samenwerking met de Stad Gent een schoolstraat inrichten. Dit betekent dat de straat waarin de ingang van de school zich bevindt, een half uurtje autovrij wordt bij het begin en einde van de schooldag. Zo creëren we een veiligere schoolomgeving.
• Mobiel 21 vzw is een centrum voor kennisontwikkeling, educatie en gedragsbeïnvloeding op het gebied van duurzame en veilige mobiliteit. Zij hebben een ruim educatief aanbod.