Regelgeving onroerend erfgoed
Heeft je pand of perceel erfgoedwaarde? Dan moet je rekening houden met voorwaarden bij werken of aanpassingen.
Wil je werken uitvoeren aan jouw pand of perceel? Dan moet je vaak, afhankelijk van het erfgoedstatuut, op voorhand een toelating aanvragen of een melding doen. Zoek dus eerst het erfgoedstatuut op.
Erfgoedstatuut opzoeken
- Ga naar Vastgoedinformatie
- Geef je straat en nummer in
- Kies 'toon op kaart' en dan 'zoek informatie'
- Bekijk de info onder 'Erfgoed en archeologie'
- Bekijk ook de info onder 'Voorschriften' (kijk onder ‘gewestplan’ of je ‘woongebieden met cultureel, historische en/of esthetische waarde’ terugvindt)
Let op: plan je nuts- of wegenwerken op het openbaar domein? Consulteer dan het erfgoedstatuut via het Geoportaal.
Vraag een vooroverleg aan
Wil een dossier indienen om een vergunning of toelating aan te vragen voor werken aan beschermd of geïnventariseerd erfgoed? Of wil je als erkend archeoloog een archeologienota indienen voor aktename? Dan raden we je aan om eerst een overleg met ons in te plannen. Zo kan je je aanvraag optimaal voorbereiden.
Contacteer onsprogramma
-
Regelgeving per erfgoedstatuut
-
-
Beschermd monument
Je pand heeft erfgoedwaarde en is om die reden beschermd.
Alle informatie over werken aan een beschermd monument vind je op de website van het Agentschap Onroerend Erfgoed.
Het is belangrijk om te bekijken of je een toelating nodig hebt voor de werken die je wil uitvoeren.
- Heb je een toelating nodig en vraag je een omgevingsvergunning aan? Dan zit de toelating automatisch vervat in de omgevingsvergunning
- Vraag je geen omgevingsvergunning aan, dan moet je een aparte toelatingsaanvraag doen, via het Agentschap Onroerend Erfgoed. Het Agentschap stuurt jouw aanvraag door naar Stad Gent. Stad Gent neemt een beslissing over je aanvraag en brengt je op de hoogte binnen de 40 dagen, te rekenen vanaf de dag na de aanvraag.
Voor bepaalde werken kan je een premie of andere financiële ondersteuning aanvragen bij het Agentschap.
-
Beschermd stads- en dorpsgezicht
Een stads- of dorpsgezicht is een waardevol ensemble van onroerende goederen waarbij het geheel meer is dan de som van de aparte delen.
Wil je werkzaamheden uitvoeren binnen een beschermd stads- of dorpsgezicht? Dan moet je meestal een melding indienen. Dat is zo voor bijvoorbeeld het veranderen van dakafwerking, het vervangen van buitenschrijnwerk of het schilderen van je gevel in een andere kleur.
Voor bepaalde werken kan je een premie of andere financiële ondersteuning aanvragen bij het Agentschap.
Kan je geen premie krijgen via het Agentschap, bekijk dan vóór de aanvang van de werken of je in aanmerking komt voor de subsidie voor de restauratie van waardevolle gebouwen van Stad Gent.
-
Beschermd cultuurhistorisch landschap
Een cultuurhistorisch landschap is een begrensd gebied met geringe bebouwing en een samenhang die van algemeen belang is door de erfgoedwaarde.
Alle informatie over het uitvoeren van werken of aanpassingen aan een beschermd cultuurhistorisch landschap vind je op de website van het Agentschap Onroerend Erfgoed.
Het is belangrijk om te bekijken of je een toelating nodig hebt voor de werken die je wil uitvoeren.
- Heb je een toelating nodig en vraag je een omgevingsvergunning aan? Dan zit de toelating automatisch vervat in de omgevingsvergunning
- Vraag je geen omgevingsvergunning aan, dan moet je een aparte toelatingsaanvraag doen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed. Het Agentschap stuurt jouw aanvraag door naar Stad Gent. Stad Gent neemt een beslissing over je aanvraag en brengt je op de hoogte binnen de 40 dagen, te rekenen vanaf de dag na de aanvraag.
Voor bepaalde werken kan je een premie of andere financiële ondersteuning aanvragen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed.
-
Vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed
Gebouwen die niet beschermd zijn maar die een bijzondere architecturale of historische waarde hebben en mee het beeld van een straat of een wijk bepalen, staan op de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed.
Op de webpagina van het agentschap Onroerend Erfgoed kun je de vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed raadplegen.
Plan je werken aan erfgoed dat is opgenomen in de vastgestelde inventaris van bouwkundig erfgoed?
Contacteer dan de Dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg voor advies en begeleiding bij het aanvragen van de nodige vergunningen. Er zijn namelijk wel wat zaken waarmee je rekening moet houden. Meer info vind je via het agentschap Onroerend Erfgoed.
Je moet ook rekening houden met de juridische gevolgen van de opname op de vastgestelde inventaris bouwkundig erfgoed.
Bekijk vóór de aanvang van de werken zeker of je in aanmerking komt voor de subsidie voor de restauratie van waardevolle gebouwen van Stad Gent.
-
Woongebied met culturele, historische en/of esthetische waarde (CHE-gebied)
Bepaalde gebieden in de stad zijn aangeduid als zones van culturele, historische en/of esthetische waarde (CHE-gebied).
Ligt jouw woning binnen een CHE-gebied, dan wordt bij een omgevingsvergunning door de stadsdiensten ook het advies gevraagd van de Dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg.
We adviseren je om je plannen op voorhand te bespreken met de dienst Stadsarcheologie en Monumentenzorg
Bekijk vóór de aanvang van de werken zeker ook of je in aanmerking komt voor de subsidie voor de restauratie van waardevolle gebouwen van Stad Gent.
-
Beschermde archeologische site
Plan je werken in of aan een beschermde archeologische site, bekijk dan eerst of je een advies of toelating nodig hebt.
- Heb je een toelating nodig en vraag je een omgevingsvergunning aan? Dan zit de toelating automatisch vervat in de omgevingsvergunning
- Vraag je geen omgevingsvergunning aan, dan moet je een aparte toelatingsaanvraag doen bij het Agentschap Onroerend Erfgoed. Het Agentschap stuurt jouw aanvraag door naar Stad Gent. Stad Gent neemt een beslissing over je aanvraag en brengt je op de hoogte binnen de 40 dagen, te rekenen vanaf de dag na de aanvraag.
Hou er rekening mee dat je bij verkavelingen en omgevingsvergunningsplichtige werken in een beschermde archeologische site mogelijk een archeologienota nodig hebt. Deze archeologienota voeg je bij je vergunningsaanvraag.
-
Vastgestelde inventaris archeologische zone
De vastgestelde inventaris van archeologische zones geeft een overzicht van de gebieden waar met hoge waarschijnlijkheid archeologische resten of sporen in de grond zitten.
Wil je werken uitvoeren in een vastgestelde archeologische zone, dan ben je vaak verplicht om een archeologisch vooronderzoek te laten uitvoeren, al dan niet gevolgd door een opgraving.
In een vastgestelde zone moet je bij de aanvraag van een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige werken een archeologienota toevoegen:
- wanneer de totale oppervlakte van de ingreep in de bodem 100m² of meer beslaat
- en de totale oppervlakte van de kadastrale percelen waarop de vergunning betrekking heeft 300m² of meer bedraagt.
Voor een omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden ben je verplicht om een archeologienota op te maken wanneer de totale oppervlakte van de kadastrale percelen waarop de vergunning betrekking heeft 300m² of meer bedraagt.
Dit geldt ook wanneer de betrokken percelen slechts gedeeltelijk gelegen zijn in een vastgestelde archeologische zone.
Er zijn enkele uitzonderingen op deze bepalingen. Daarover lees je meer op de pagina over archeologie en vergunningsaanvragen.
-
Buiten vastgestelde archeologische zone
Wil je werken uitvoeren buiten een vastgestelde archeologische zone, dan ben je vaak verplicht om een archeologisch vooronderzoek te laten uitvoeren, al dan niet gevolgd door een opgraving.
Buiten een vastgestelde zone moet je bij de aanvraag van een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige werken een archeologienota toevoegen
- wanneer de totale oppervlakte van de ingreep in de bodem 1.000m² of meer beslaat
- en de totale oppervlakte van de kadastrale percelen waarop de vergunning betrekking heeft 3.000m² of meer bedraagt.
Voor een omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden ben je verplicht om een bekrachtigde archeologienota op te maken wanneer de totale oppervlakte van de kadastrale percelen waarop de vergunning betrekking heeft 3.000m² of meer bedraagt.
Er zijn enkele uitzonderingen op deze bepalingen. Daarover lees je meer op de pagina over archeologie en vergunningsaanvragen.
-
Gebied geen archeologie (GGA)
Ligt jouw perceel of pand in een ‘Gebied Geen Archeologie (GGA)’? Dan wil dat zeggen dat er geen archeologisch erfgoed te verwachten valt.
Er moet geen archeologienota bij een vergunningsaanvraag worden gevoegd als de ingreep in de bodem waarvoor de omgevingsvergunning wordt aangevraagd op de kaart volledig binnen het GGA gebied valt.
Wil je weten of je perceel of pand binnen GGA-gebied ligt, kijk dan op het Geoportaal.
-
Unesco kern- of bufferzone
Het O.L.V. ter Hoye begijnhof (het ‘klein begijnhof’) en het Sint-Elisabethbegijnhof (het ‘groot begijnhof’ in Sint-Amandsberg) zijn erkend als werelderfgoed, net als het belfort, de lakenhalle en de Mammelokker. De binnenstad van Gent is als bufferzone rond deze gebouwen afgebakend.
Ligt je pand of perceel in de Unesco kern- of bufferzone, dan moet je in bepaalde gevallen voor de start van de werken je vergunningsaanvraag voor advies voorleggen aan het Agentschap Onroerend Erfgoed.
-
Het Gentse onroerend erfgoedbeleid
Sinds 1 juli 2023 is de Stad Gent erkend als onroerenderfgoedgemeente. De erkenning betekent dat we als stad meer verantwoordelijkheid en ruimte krijgen om een eigen en lokaal onroerend erfgoedbeleid te ontwikkelen.
Als stad engageren we ons om een absolute voorbeeldrol op te nemen bij het beheer en behoud van ons eigen onroerend erfgoed. We ontwikkelden een integrale beleidsvisie rond beheer en behoud van al het onroerend erfgoed in onze stad, waarin zowel het bouwkundig, landschappelijk als archeologisch erfgoed vervat zit.
Visie en plannen
Onze adviesverlening is gebaseerd op een aantal afwegingskaders, plannen en studies:
- We verduidelijken onze werkmethodiek in een afwegingskader bouwkundig erfgoed en een afwegingskader archeologie.
- Het Masterplan De Kuip geeft onze visie weer op de toekomst van de historische gebouwen in de binnenstad.
- Voor verschillende straten en buurten ontwikkelden we beheerplannen die voor 24 jaar richting geven voor beheer en onderhoud.
- Voor de Gentse beluiken gebruiken we de Beluikenstudie als richtinggevend instrument voor onze adviezen.
Met de erfgoedexpertise die vandaag aanwezig is binnen de stad gaan we de komende jaren verder aan de slag om deze beleidsvisie uit te voeren.